Kamperigheid bij paarden is een aandoening waarbij het paard één of beide achterbenen te hoog optrekt.
Hoe merk je dat het paard kramperig is?
Als het paard stilstaat en je vraagt hem een achterbeen op te tillen tilt het paard het been hoog op. Soms slaat het been ook uit naar buiten. Dit “uitslaan” is een beweging waarbij het been wordt gebogen en daarbij tegelijkertijd naar buiten beweegt. Alsof de bilspier, als een tekort elastiek, opeens aan het been trekt zodra het gewicht eraf is. Let op, want deze beweging is vaak pijlsnel: alsof het been in “een kramp” omhoog – en soms tegelijkertijd naar buiten – schiet. De beweging voelt ongecontroleerd. Als het paard het kramperige been heeft opgetrokken, dan trilt het ook vaak. Het maakt een oncomfortabele indruk als het paard zo staat.
Tijdens de “kramp” staat het paard duidelijk met al zijn gewicht op het andere been. Als de kramp over is, is het net alsof hij zijn gewicht in één keer weer op zijn kramperige been wil zetten. Het komt dan als een blok naar beneden. Ook hier, let op, want er is geen houden aan.
Naast dat je kramperigheid opmerkt bij het optillen van een achterbeen, zie je het vaak wanneer het paard kort moet draaien, bijvoorbeeld op de wasplaats, en wanneer je het paard vraagt achteruit te stappen. De beweging ziet er dan onhandig, ongecontroleerd en soms zelfs geblokkeerd uit.
Kramperig is een paard vaak aan één achterbeen en soms aan beide achterbenen. In dat laatste geval is één been vaak kramperiger dan het andere.
Kramperigheid en rijden
Kramperigheid merk je met name op als het paard stilstaat. Wordt het kramperige paard gereden, dan merk je er doorgaans helemaal niks van. En, dan kan het paard vaak ook zonder problemen gewoon achterwaarts.
Als het paard tijdens het rijden zijn achterbeen te hoog optilt, wordt dit hanentred genoemd. Nog een andere aandoening waarbij het achterbeen hoog opgetild kan worden is wanneer de knie losschiet nadat deze op slot heeft gezeten. In het artikel “Knie op slot (proximale patella fixatie)” wordt hier nader op ingegaan.
Waar wordt kramperigheid bij het paard door veroorzaakt?
Kramperigheid heeft te maken met een overprikkeling van de zenuwen. Het heeft dus niks te maken met kramp zoals wij dat kennen, waarbij spieren verzuren tijdens het sporten. Bij een kramperig paard krijgen de zenuwen van het been een verkeerde prikkel door van de hersenen. Het heeft waarschijnlijk te maken met schade van een klein gebied van de kleine hersenen dat het evenwicht en de spieractiviteit regelt. Hoe dit precies werkt is echter nog niet duidelijk. Mogelijk speelt erfelijke aanleg mee. Mogelijk is snelle groei van invloed, aangezien kramperigheid vaker gezien wordt bij grote paarden. De snelle groei zou invloed kunnen hebben op de kwaliteit van het zenuwweefsel/zenuwstelsel. Mogelijk spelen ook ernstige infecties zoals rhino en droes mee. Maar echt duidelijk en bevestigd is dit alles niet.
En tja, zonder een duidelijke oorzaak, zijn er ook geen medicijnen of andere ingrepen op dit moment bekend die kramperigheid oplossen.
Aandachtspunten voor het management van het kramperige paard
Vermijd stress zoveel mogelijk! Bij spanning en angst komt kramperigheid meer tot uiting.
Hopelijk is na het lezen van het bovenstaande duidelijk dat kramperigheid een onwillekeurige beweging betreft. Het is geen beweging die het paard bewust maakt. Het heeft dus ook geen zin om het paard hiervoor te straffen. Juist rust en vertrouwen tijdens de omgang met het paard verminderen de mate van kramp.
Daarnaast is beweging voor een kramperig paard van belang. Op stal doet een kramperig paard doorgaans geen goed en stalrust al helemaal niet.
Kramperig paard bij de hoefsmid
Vooral voor de hoefsmid is kramperigheid nog wel eens lastig. Als de kramperigheid niet te erg is, dan lukt het vaak om het paard uit de kramp te houden door de hoef laag bij de grond te houden. Til je het been wat hoger op, dan schiet het in de kramp. Dat “laag bij de grond” is niet zo prettig werken voor de hoefsmid, maar het is wel fijner voor het paard. En, het is ook goed voor het vertrouwen van het paard in de hoefsmid, waardoor hij zich over tijd makkelijker laat bekappen.
Wat nog wel eens wil helpen, is het paard met zijn goede kant naast / tegen de muur zetten. Dan heeft hij wat steun aan de muur, terwijl de hoefsmid zijn moeilijke been omhoog houdt.
En, indien het paard echt heel kramperig is, dan kan het verdoven / spuiten met een tranquilizer het allemaal net wat makkelijker maken. Al is iedere ca. 7 weken spuiten natuurlijk niet echt fijn.
In de praktijk
Ik heb meerdere klanten met paarden die kramperig zijn en ik merk dat de ene kramperigheid de andere niet is. Sommige paarden verbeteren voelbaar over tijd door gepaste training, bij anderen is het wat het is. De meesten zijn stabiel, een enkeling verslechterd.
En nee, ik kan de kramperigheid niet verhelpen. Maar door onder de weerstandsgrens van het paard te blijven tijdens de behandeling voorkom ik stress. Daarnaast bevorder ik de bewegingsvrijheid, wat het paard vertrouwen geeft in eigen kunnen.
Voor het maken van een afspraak bereik je me via:
Tel.nr. 06-20 190 913
Email: info@masjafick.nl