Hoewel de wervels van de belangrijkste segmenten van de wervelkolom er zeer verschillend uitzien, hebben alle wervels dezelfde basisvorm. Ze bestaan (op C1/atlas na) uit een “wervellichaam” met daarboven de “wervelboog” en dan zijn er nog de uitsteeksels op de bovenkant en aan de zijkanten, de zogenaamde “processus”.
Wervellichaam
De lichamen van de wervels zijn solide. In een levend paard scheiden tussenwervelschijven de wervellichamen en zorgen voor enige schokdemping. Afhankelijk van de plek in de wervelkolom heeft de wervel wel of geen uitstulping aan de onderkant in het centrum.
Het wervellichaam is aan het einde gebogen. Aan de craniale zijde (richting het hoofd) zijn de lichamen bolvormig, wat goed te zien is op het plaatje hierboven aan de rechterkant in het midden.
En aan de caudale zijde (richting de staart) zijn de wervellichamen holvormig, zoals hierboven te zien is aan de rechterkant van de wervel.
En natuurlijk zijn er ook wervellichamen die zo goed als plat zijn.
Wervelboog
De wervelboog (op de foto aangeduid als “vertebral arches”) omgeeft het wervelkanaal. Het ruggenmerg loopt hier doorheen. Het wervelkanaal varieert in afmeting, het wordt wijder en smaller op verschillende plekken in de wervelkolom.
Processus
De uitsteeksels (processus) aan de wervels hebben verschillende functies. Ze vormen bevestigingsplaatsen of support voor ligamenten en/of spieren. Ze variëren in afmeting en vorm, afhankelijk van de wervel waaraan ze zitten. Maar, hun ontwerp is vergelijkbaar.
Processus spinosus
Iedere wervel (op C1/atlas na) heeft een doorn-uitsteeksel (processus spinosus). Deze bevindt zich bovenop de wervel (aan de rug (dorsale) zijde). Ze kunnen heel klein zijn, zoals bij de halswervels of heel lang, zoals bij de borstwervels waar ze de schoft vormen. Ze kunnen naar voren of achteren hellen of rechtop staan.
Processus transversus
Iedere wervel heeft ook dwarse uitsteeksels (processus transversus), die naar beide zijkanten uitsteken. Ook deze kunnen heel klein zijn zoals bij de borstwervels of erg lang zoals bij de lendenwervels.
Processus articularis
En dan zijn er ook nog de kleinere uitsteeksels (processus articularis) die de facetgewrichtjes vormen tussen de verschillende wervels. Naast de tussenwervelschijven, die voor de demping zorgen tussen de wervellichamen, heeft iedere wervel contact met zijn buurman via de processus articularis aan de voor- en achterkant van iedere wervel. Zoals ook op de foto hierboven goed te zien is, maakt de ene processus articularis van een wervel contact aan de onderkant en de andere aan de bovenkant. De grootte en de hoek van deze processus verschillen. Bij de halswervels zijn ze vrij groot en vrijwel horizontaal ten opzichte van het wervellichaam (zoals op de foto hierboven).
In het lumbale gedeelte zijn de processus articularis veel kleiner en meer verticaal.
In het thoracale gedeelte zijn ze erg klein en lijken ze meer op afgeplatte plekjes op de wervelboog.
Aanhechtingspunten voor de ribben
Op de thoracale wervels bevinden zich plaatsen waar de ribben aanhechten en kleine gewrichtjes vormen. Ribben hechten eigenlijk tussen 2 wervels in en ze hebben een tweede bevestigingsplaats nog wat hogerop. Daardoor zijn er drie punten voor rib-bevestiging op iedere wervel.
Openingen tussen en in de wervels
Tussen de wervels zitten openingen waardoor de zenuwen en bloedvaten naar binnen en buiten lopen. Op de foto is – in plaats van het ruggenmerg – de kabel zichtbaar die gebruikt is om de wervelkolom te ondersteunen.
En de halswervels hebben ook nog een gangetje in de wervelboog, waardoor de vertebrale ader en slagader, en een streng van zenuwen lopen.
Zoals hierboven al gezegd, alle wervels hebben eenzelfde basisopbouw. Maar je ziet, met een heleboel variaties dus!
Wanneer je begint te spelen met de botten zie je hoe precies ze op elkaar passen en op hoeveel plaatsen ze elkaar raken. Bij de wervelkolom verbaast het eigenlijk dat er – in een levend paard – überhaupt nog beweging in zit. Maar het beweegt wel degelijk en flink ook op sommige plaatsen. Hier komen we later op terug.
Eerst duiken we nog wat verder in de connecties tussen de wervels. Wat houdt ze in een levend paard daadwerkelijk bij elkaar? …Ligamenten! Juist, bijna overbodig om te zeggen dat deze in het volgende artikel aan bod komen.
Bovenstaande is gebaseerd op een artikel gepubliceerd door Rod & Denise Nikkel, Western Saddle Fit, Canada. Het originele artikel vind je hier. Meer informatie over Rod & Denise lees je hier.