Anatomie van het paard klinkt saai. Biomechanica van het paard klinkt daarentegen al een stuk interessanter, toch?
Oké! Maar, het één kan eigenlijk niet zonder het ander. De ruimte van de beweging van een paard is afhankelijk van hoe het betreffende paard is gebouwd, zoals bijvoorbeeld de lengte van zijn/haar botten, spieren en ligamenten. Hoe het paard gebouwd is hangt af van het ras, maar ook dan zijn er nog genoeg verschillen in bouw en daarmee in bewegingspatronen.
Vergelijk het met mensen, de ene persoon is atletisch gebouwd, de ander smal of misschien wel breed. De ene heeft hypermobiele gewrichten en kan deze makkelijk overstrekken, de ander heeft kortere spieren en is eerder wat stijf. Training heeft hier invloed op, maar alleen tot op bepaalde hoogte.
Anatomie van het paard
Hoe zit een paardenlichaam in elkaar? Als je niet oppast, zit je binnen een mum van tijd tussen allerlei “losse” botjes, waarvan alle hoekjes, kantjes en gaatjes een Latijnse naam hebben.
Natuurlijk ontkom je vervolgens niet aan de spieren van het paard. Logisch, want zo’n 60% van het paardenlichaam bestaat namelijk uit spierweefsel. Spieren beginnen en eindigen ergens, zodat ze een lichaamsdeel in beweging kunnen zetten. Soms verbinden ze twee botten, soms is hun verloop ingewikkelder.
Tja, en dan zijn er ook nog de ligamenten, oftewel de gewrichtsbanden, die de beweging van de gewrichten begeleiden.
Toegegeven, hoe meer je van de anatomie leert, hoe leuker het wordt, omdat je op een gegeven moment zover komt dat je verbanden gaat zien. En gaat begrijpen dat als bijvoorbeeld dat ene ligament wat slap is, je er goed aan doet om een bepaalde spier met invloed op dat ligament te trainen…en dan neem je eigenlijk de anatomie zo mee de biomechanica in.
Ook zonder alle Latijnse namen te (willen) onthouden is de “anatomie paard” leuk en interessant. En als je de juiste artikelen en boeken kiest, zul je merken dat de basis eigenlijk best simpel is.
In de artikelen op deze site wordt soms één bot besproken, maar daarna wordt het altijd in het grotere geheel geplaatst omdat het in het paard ook niet op zichzelf staat. Zo ontstaat inzicht in het geheel. En vervolgens is natuurlijk ook de beweging tussen de botten interessant…
Biomechanica van het paard
In de bewegingsleer, oftewel biomechanica, van het paard worden de bewegingen van het paard bestudeerd. Hoe beweegt het paard, waarom beweegt het paard zoals hij/zij doet en hoe zou hij/zij idealiter moeten bewegen? En hier komt dan de anatomie in beeld. Hoe ontstaat een beweging c.q. welke gewrichten en spieren zijn betrokken bij het maken van een bepaalde beweging? Het skelet en de spieren creëren de beweging. En daarom is enig begrip van het skelet en de spieren van belang. Met die kennis ben je namelijk in staat om punten waar je tegenaan loopt in de training en gezondheid van je paard te over- en doordenken.
In meerdere artikelen op deze website wordt, naast de botten en de verbinding tussen de botten, expliciet ingegaan op de beweging die mogelijk is in een bepaald deel van het skelet. En vervolgens worden er een aantal specifieke spieren en spiergroepen besproken.
Natuurlijke scheefheid van het paard
De manier waarop een paard beweegt wordt naast zijn bouw ook beïnvloed door zijn voorkeurskant, vergelijkbaar met rechts- of linkshandigheid bij mensen. Dit is een onderwerp op zich. Er zijn veel artikelen en boeken over geschreven, waarin verschillende mensen – vaak met doctor titel – hun eigen zienswijze uiten en oplossingen aanreiken om het paard recht te richten en symmetrischer te maken. Hoewel de schrijvers het niet altijd met elkaar eens zijn, loont het de moeite om hier wat verder in te duiken. Zeker ook omdat de ongelijke belasting van het lichaam, als gevolg van de natuurlijke scheefheid, op den duur tot serieuze blessures kan leiden in paarden die bereden of aangespannen worden.
Persoonlijke noot
Veel van de artikelen op deze site zijn vertalingen van artikelen afkomstig van Rod en Denise Nikkel, van “Western Saddle Fit” in Canada. Zij hebben een heel aantal fijn geschreven en zeer interessante artikelen gepubliceerd, waarvan ik dacht “deze mogen gezien worden, ook in Nederland!”.
Vervolgens heb ik contact opgenomen met Rod en Denise en gevraagd of ik een aantal van hun artikelen zou mogen vertalen en publiceren. Zij reageerden enthousiast en zo doende staan hier nu meerdere artikelen. Uiteraard met grote dank aan Rod en Denise en in de hoop dat het jouw inzicht in de anatomie van het paard & biomechanica van het paard vergroot.
Veel leesplezier! En uiteraard, heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen, neem gerust contact met me op.
H’mm…en waarom ik überhaupt in de anatomie van ons paard en de biomechanica geïnteresseerd ben en de moeite neem om e.e.a. hier te publiceren? Ik vind het lichaam fascinerend! En dagelijks ben ik er als therapeut voor paarden mee bezig. Artikelen zoals deze geven een duidelijk beeld en die kennis deel ik graag! Ik geloof namelijk dat kennis en inzicht de basis geven om afgewogen keuzes te kunnen maken. En dat komt ieder paard en iedere pony, maar ook jou als eigenaar, ten goede.
Artikelen:
– Rod en Denise Nikkel, Western Saddle Fit
– Voorbeen van het paard; botten en verbindingen
– Beweging van het schouderblad
– Beweging van de schouderbladen en pasvorm van het zadel
– Achterbeen van het paard – deel I
– Achterbeen van het paard – deel 2
– Beweging van het achterbeen
– De belangrijkste segmenten van de wervelkolom
– Het ontwerp van de wervels
– En die ene wervel is verbonden met…
– De cervicale wervelkolom (hals)
– De thoracale wervelkolom (borst)
– Beweging van de thoracale wervelkolom
– De lumbale wervelkolom en het sacrum
– Beweging van de lumbale wervelkolom
– De ribbenkast
– Beweging van de ribbenkast
– Een woord (of een paar) over spieren
– De trapezius spier
– De latissimus dorsi spier
– De rhomboideus spier
– De serratus ventralis spier
– De borstspieren (pectoralis)
– De gluteus medius spier
– De longissimus dorsi spier
– Nog een paar rompspieren
Inmiddels zijn er ook een aantal artikelen ontstaan over onderwerpen die niet botten, spieren of ligamenten als hoofdonderwerp hebben, maar desalniettemin wel relevant zijn. In de hoop weer een puzzelstukje toe te voegen aan het grote beeld “hoe zit ons paard nou eigenlijk in elkaar?”
– Fascia in het paard
– Zenuwstelsel in balans door lichaamswerk