Trapezius

Trapezius spier paard

We beginnen met de spieren die de voorbenen met de romp van het paard verbinden (want, even ter herinnering, er is geen benige verbinding tussen het voorbeen en het lichaam). De eerste spier waarover we het gaan hebben is de trapezius. Dit is de meest oppervlakkige spier over het schouderblad na de zeer dunne spier die de huid beweegt. Voor ons is het een belangrijke spier om wat vanaf te weten omdat de voorkant van de boom van het zadel op een deel van de trapezius rust. De musculus trapezius, zoals de spier officieel heet, is een vrij platte brede spier, maar bij sommige paarden (en muildieren) kan die behoorlijk dik zijn.

Trapezius, cervicaal deel

Trapezius spier paard_cervicaal deel

De trapezius bestaat uit twee delen; een cervicaal en een thoracaal deel. Het cervicale deel (hals) begint op het ligamentum nuchae aan de bovenkant van de hals. Het begint net zo ver naar voren als de tweede halswervel (C2) en loopt helemaal door aan de derde borstwervel (T3). Nog even ter herinnering, T3 is de eerste borstwervel die we altijd kunnen voelen vooraan de schoft, T2 kan soms worden gevoeld. Het cervicale deel van de trapezius eindigt langs de gehele spina scapula – de richel op het schouderblad, die van boven naar beneden loopt, die je zeker kunt voelen en vaak ook zien op de schouder van het paard. Wanneer dit deel van de spier samentrekt en verkort, trekt ‘t het hele schouderblad naar voren en naar boven. Omdat het cervicale deel van de trapezius niet onder het zadel ligt, zoomen we er in dit artikel niet verder op in. Maar, als je paarden ziet met een dip voor hun schoft, dan weet je nu dat hun cervicale trapezius niet erg goed ontwikkeld is.

Trapezius, thoracaal deel

Trapezius spier paard_thoracaal deel

De thoracale trapezius start op het ligamentum supraspinale van T3 tot T10. T4 en 5 hebben de langste dorsale processus spinosi en vormen zodoende het eerste gedeelte van de schoft. Het thoracale deel van de trapezius begint dus ruim voor het zadel, maar het achterste deel van deze spier ligt onder de voorkant van het zadel.

Trapezius spier paard_insertie op spina scapula

In tegenstelling tot de cervicale trapezius hecht de thoracale trapezius niet helemaal langs de richel van de scapula, maar op één specifieke plek, nl. op de tuber spina scapula. Dit is een knobbeltje op de richel van het schouderblad, ongeveer een derde van boven. Dus de thoracale trapezius, wanneer die samentrekt, trekt het schouderblad naar achteren en omhoog vanaf één plek. Dit kan ook nog een effect hebben op  de rotatie van het schouderblad, maar het is niet bekend of dit ook daadwerkelijk zo is.

De trapezius spier in het levende paard

Trapezius spier paard_thoracaal deel op paard

Als we het nu uittekenen op een levend paard, dan is goed te zien dat het thoracale deel van de trapezius over het schouderblad ligt. En, loopt vanaf bovenop de schoft naar het knobbeltje op de richel van het schouderblad, die je op jouw paard kunt voelen. Het is eenvoudig te zien dat het een van de spieren is die geplet zou worden als het zadel te ver naar voren zou worden geplaatst en op zijn plaats zou worden gehouden met een borsttuig. Of als, om de een of andere reden, het achterste deel van het schouderblad niet onder de voorkant van de zadelboom zou kunnen glijden wanneer het paard zijn voorbeen volledig uitstrekt (…het achterste deel van het schouderblad komt bij volledige strekking overigens tot de meest rechter witte markering hierboven op het paard aangegeven). Daarnaast ligt de thoracale trapezius ook op de plek die beschadigd kan raken door een zadel met een te wijde boom, waardoor de voorkant van de boom niet mooi aansluit en gedragen kan worden, maar meer naar de zijkant van het paard opeens onevenredig veel druk gaat geven.

Kijkend naar verschillende paarden…

Trapezius spier paard_rond

Sommige paarden hebben hele dikke, bolle trapezius spieren. Hoewel het gebied direct achter de bovenkant van het schouderblad ook opgevuld kan zijn met vet, is bij sommige paard dit gebied bol, door, voor een groot deel, een dikke trapeziusspier.

Trapezius spier paard_plat

Andere paarden zijn erg plat in het gebied waar de trapezius ligt.

Trapezius spier paard_kuiltje

Maar doorgaans zie je vaak een beetje een inzakking of dipje achter het schouderblad. Dit is wat de zadelboom zo mooi op zijn plaats houdt. Zolang de holte niet overdreven diep is, soepel en niet pijnlijk, betreft het een gezonde rug.

Trapezius spier paard_hol

Dit is een 3 jaar oude warmbloed die nog nooit gereden is, maar toch heeft ze behoorlijk wat dip achter haar schouderblad waar de trapezius ligt. Waarschijnlijk heeft ze veel op stal gestaan of in kleinere ruimtes doorgebracht en is ze nog niet getraind, waardoor ze arm bespierd is. Naar verwachting vult dit gebied zich nog wel wat na een periode van training met een goed passend zadel.

Trapezius spier paard_zadeldrukking

Dit is een ander verhaal en betreft een beschadigde rug. Het is misschien wat moeilijk te zien zo op de foto, maar je ziet een uitstekend schouderblad met een gebied van vochtophoping en dan een diepe dip erachter. De trapeziusspier is geatrofieerd – gekrompen. Dit alles als gevolg van overmatige druk, gedurende langere tijd, van een zadel.
Een paard met een beschadigde rug heeft hulp nodig om de spieren in dit gebied weer op te bouwen. Of dat mogelijk is of niet hangt af van de omvang en ernst van de schade aan de spier.

Oftewel, hoewel de trapezius een belangrijke spier is voor de beweging van het schouderblad, bevindt deze spier zich ook in een kwetsbare positie om te worden beschadigd. Let maar eens op de witte haren rondom de schoft-schouders  van paarden. Ze bevinden zich meestal boven de trapeziusspier. Maar het is niet de enige spier die bovenop de achterkant van het schouderblad ligt

Bovenstaande is gebaseerd op een artikel gepubliceerd door Rod & Denise Nikkel, Western Saddle Fit, Canada. Het originele artikel vind je hier. Voor meer informatie over Rod & Denise kun je hier verder lezen.