Beweging van de ribbenkast

Beweging ribbenkast paard

Bij de keuze voor je zadel en singel is het een overweging om te kiezen voor leer. Synthetisch materiaal is natuurlijk ook een mogelijkheid. Het voordeel van natuurlijk materiaal zoals leer is dat het iets kan rekken, een beetje stretch zodat je paard zijn borst kan uitzetten terwijl hij ademt.

Wanneer je kijkt naar de anatomie van de ribbenkast van een paard en je realiseert je hoe – verhoudingsgewijs – rigide het is, dan is te begrijpen dat de totale omtrek niet enorm veranderd. En laten we eerlijk zijn, dat is maar goed ook, want alleen zo kan de singel het zadel op zijn plek houden (wanneer er bij elke ademhaling veel verandering in omtrek zou zijn, zou ofwel de singel een deel van de tijd loshangen of zou de singel de ademhaling belemmeren). Wat interessant is, is onderzoek waaruit blijkt dat de totale verandering van de omtrek van de borstkas, op de plek van de singel, minder dan 2,5 cm is, zelfs wanneer het paard galoppeert. (1)

Omtrek, lengte en diameter in verschillende richtingen

De totale omtrek is echter niet het enige dat ertoe doet. Dit komt doordat als de borst breder wordt van zijkant naar zijkant, deze korter wordt van boven naar beneden en omgekeerd. (2) Aangezien de ribben onder de singel zowel boven als onder zijn verbonden, is dit logisch. Maar het is ook belangrijk om te weten dat de ribbenkast van links naar rechts verschillend van vorm veranderd wanneer het paard beweegt, en deze veranderingen variëren afhankelijk van het looppatroon.

Beweging ribbenkast paard_extensie   Beweging ribbenkast paard_flexie

Zoals je op bovenstaande foto’s kunt zien, wordt de ribbenkast langer wanneer de benen uit elkaar bewegen en verkort wanneer de benen dicht bij elkaar komen en onder de buik een “V” vormen. Dit gebeurt omdat de ribben zelf dichter bij elkaar komen en verder uit elkaar gaan als de benen van het paard bewegen. Op dezelfde manier beweegt de ribbenkast/buik van het paard, eerst naar de ene kant en dan naar de andere kant. Dit is goed te zien als je achter het paard staat.
In een onderzoek naar vorm en beweging van de ribbenkast ontdekten ze dat de afstand van het centrum van het paard naar de buitenkant van de ribbenkast in bepaalde fases van de pas meer dan 7,5 cm kan toenemen in vergelijking met een stilstaand paard. (Ze denken dat dit komt doordat de spieren, die het lichaam naar voren trekken over het op de grond staande voorbeen, op de ribben hechten. Daardoor worden de ribben naar voren getrokken en, omdat ze gebogen zijn, naar buiten en dus weg van de middellijn. Vergelijkbaar met hoe een emmerhandvat weg van de rand van de emmer beweegt terwijl je hem optilt. (1), (2)) Er is dus echt wel een goede reden om singelstoten en singels te gebruiken die wat rek bieden!

Singels, aansingelen en de ribbenkast

In 1999 is er een onderzoek uitgevoerd om te zien hoe de druk van de singel de prestatie van renpaarden beïnvloedde. (3) De singels moesten strak genoeg zitten zodat de zadels niet gingen glijden. 5 kg spanning was het meest losse. Vanaf dat moment, hoe strakker de singel, hoe slechter de prestaties, totdat het bij 15 kg stabiliseerde. Hierboven maakte een nog strakkere singel de prestatie niet slechter.

Dus??? Wat kunnen we hieruit leren?

Mogelijk denk je nu “niets”, tenzij je renpaarden opzadelt. Het vertelt ons echter wel dat een strakke singel van invloed is op het uithoudingsvermogen van het paard, waarschijnlijk vanwege zijn (on)vermogen om diep te ademen. Zelfs als je niet gaat voor die hoge snelheid of andere prestaties, dan nog heeft dit invloed op je paard. Als je zadel heen en weer glijdt, ben je eerder geneigd om de singel strakker aan te trekken om het zadel op zijn plaats te houden. Een goed passend zadel, zoals twee tegen elkaar geplaatste lepels, glijdt niet heen en weer op het paard. Dus, bij een goed passend zadel kun je rijden met een lossere singel, zodat je paard het werk langer kan volhouden en minder vermoeid raakt.

Enkele interessante resultaten

Beweging ribbenkast paard_western zadel

De studie, waaraan gerefereerd aan het begin van dit artikel, testte ook de buikomtrek (ter hoogte van de 16de en 17de rib, net achter de 2de singel van een westernzadel) evenals de borstomtrek (rond de 7de en 8ste rib, ongeveer daar waar de voorste singel ligt) in relatie tot de ademhaling. Ze ontdekten dat in iedere gang de gemiddelde omtrek van de borst groter was dan in rust. Maar de gemiddelde omtrek rond de buik altijd minder was dan in rust. Zelfs in de stap, trok het paard zijn buikspieren voldoende aan om als het ware “zijn buik in te houden”. Dit verklaart waarom bij western zadels de achterste singel los zit, zelfs als hij vastzit voordat het paard in beweging wordt gezet.

Ze ontdekten ook dat de borst en de buik in stap en draf uitzette met inademing. Dat is logisch – terwijl je inademt, wordt je borstkas groter en drukt ie iets op je buik, waardoor ook die uitzet. Adem uit, en het veert allemaal weer terug. Maar het interessante was dat bij de galop, naarmate de borst groter werd, de omtrek van de buik afnam en vice versa. En wat nog interessanter was, was dat dit niet overeenkwam met de in- en uitademing. In feite werd de borst smaller naarmate het paard begon in te ademen (terwijl de buik groter werd), en de borstomtrek begon weer toe te nemen ongeveer vanaf het midden van de inademing (terwijl de buik kleiner werd). En daarna bleef de borstomtrek toenemen terwijl het paard begon uit te ademen! Daarna nam de borstomtrek af toen hij weer inademde. Er zijn een aantal ideeën met betrekking tot waarom dit gebeurt, maar het heeft vooral te maken met de lengte van de borstholte (het middenrif, dat de borstholte van de buikholte scheidt, is de belangrijkste component in het vergroten van de borstcapaciteit in het paard bij alle gangen). Bottom line is het zo dat in galop het paard zijn ademhaling synchroon loopt met zijn galopsprongen. Oftewel, de beweging van de benen, die de lengte van de romp vergroten en verkleinen, beïnvloedt in galop de ademhaling in plaats van de borstbeweging.

De boodschap, die we hiervan mee naar huis nemen, is dat soms dingen die in het echte leven gebeuren niet passen met wat we verwachten. En dit geldt zeker ook als het gaat over spieren – wanneer ze actief zijn en wat ze daadwerkelijk doen. Dus,…op naar de spieren!

(1)  “Movements of thoracic and abdominal compartments during ventilation at rest and during exercise”, DJ Marlin, RC Schroter, PMM Cashman, CM Deaton, DC Poole, CA Kindig, P McDonough, HH Erickson, Equine Veterinary Journal Supplement 34 (2002) 384-390
(2)  “Transverse and dorso-ventral changes in thoracic dimension during equine locomotion”, CT Thorpe, DJ Marlin, SH Franklin, GR Colbourne, The Veterinary Journal 179 (2009) 370-377
(3)  “Influence of girth strap tensions on athletic performance of racehorses”, JR Bowers, RF Slocombe, Equine Veterinary Journal Supplement 30 (1999) 52-56

Bovenstaande is gebaseerd op een artikel gepubliceerd door Rod & Denise Nikkel, Western Saddle Fit, Canada. Het originele artikel vind je hier. Voor meer informatie over Rod & Denise kun je hier verder lezen.